Scenarioplannen is belangrijk – zeker deze zomer 

Afgelopen juni maar weer eens een ouderwets feestje georganiseerd, want het kan eindelijk weer! Een boel mensen uitgenodigd, wel beetje last minute. Leuk, zin in, maar eerst even voorbereiden. Warm weer verwacht, dus lekker in de tuin. Maar, hmm, wel kans op onweer. Wat te doen? Als het weer mooi blijft, is het geen probleem. En als het een beetje gaat regenen en er zijn niet zoveel mensen lukt het ook wel met een partytent erbij.

[ihc-hide-content ihc_mb_type=”show” ihc_mb_who=”2,4″ ihc_mb_template=”3″ ]

Door Larissa van der Lugt

Maar als het echt flink gaat storten en iedereen komt, hebben we een probleem want dan wordt het wel hééél gezellig onder die partytent en binnen past het ook niet zomaar. Meerdere scenario’s, waarbij het aantal mensen dat komt en hoe ernstig die bui gaat zijn, uiteindelijk bepalen of we de boel binnen ook moeten verbouwen. Gewoon gokken op slechts één scenario, namelijk die waarbij er een klein buitje valt en alles dan wel past buiten, is misschien niet heel handig. Dus maar continu kijken naar de weerapp en of er aan- en afmeldingen binnenkomen: welk scenario wordt realiteit? De bui bleef onzeker, maar het aantal mensen bleek uiteindelijk iets minder dan gedacht. Binnen niks gedaan, partytent geleend en alvast klaargelegd, niet nodig gehad, prima feestje gehad! 

Scenario-denken, we doen het onbewust op kleine schaal zelf best vaak. Maar hoe zit dat op die grote schaal, waar de ontwikkelingen steeds complexer en onzekerder worden? Schiphol moet met 12 procent krimpen, kopte de krant in het weekend van 25 en 26 juni. Het voelde zich ‘overvallen’ stond in een bericht bij de NOS te lezen. Op zich wel een logische uitspraak gezien toezeggingen van een eerder bewindsvrouw. Maar helemaal onvoorzien? Dat hoop ik dan toch weer niet, zeker niet met een topman, komend van het bedrijf dat het scenario-denken vrijwel heeft uitgevonden. 

Want een helemaal onvoorstelbaar scenario is deze krimp niet. Belangrijke onzekere dimensies zijn hier Europees beleid en daarbij de mate van totale druk op de milieuruimte in Nederland, waarvan Schiphol een aanzienlijk deel inneemt. Europees beleid wordt steeds stringenter – je komt niet meer weg zonder de juiste natuurvergunningen in het kader van Natura 2000. En we kennen allemaal de recente discussies rond stikstof: ruimte voor woningbouw, ruimte voor boeren, ruimte voor energietransitie en/of ruimte voor natuur. Dus dat er hier van een gemiddeld scenario van ‘Duurzaam Doorgaan’ naar een extremer scenario van ‘Klimaat Krimp’ wordt overgegaan had als eventuele mogelijkheid kunnen worden voorzien. Want we weten dat, als je bij scenarioplanning erop gericht bent het ‘meest voor de hand liggende scenario’ te kiezen en daarvan uit te gaan in je beleid of strategie, je vaak ‘bedrogen’ uitkomt.  

Het belangrijkst aan werken met scenario’s zijn zeker niet de voorspelde uitkomsten, bijvoorbeeld over aantallen passagiers of volumes transport: die blijven namelijk onzeker en daar kun je niet op bouwen. Dat liet de recente praktijk op Schiphol nog maar eens zien: vliegen vanaf Schiphol lijkt van de reiziger ook heuse scenarioplanning te vragen deze zomer. Het gaat erom om op basis van de grootste onzekerheidsdimensies verschillende toekomstsituaties te schetsen waar de huidige realiteit zich naartoe zou kunnen bewegen. Het belangrijkste zijn dan wel de indicatoren die kunnen aangeven welke kant die grote onzekerheden opgaan. En die kunnen ieder moment wijzigen waardoor er naar een andere toekomstsituatie bewogen wordt. Dus continu monitoren, bijstellen en vervolgens acteren is het devies. En dat geldt ook in de zeehavens, die geconfronteerd worden met eenzelfde complexiteit als bijvoorbeeld Schiphol.  

Het is hard en continu werken dat scenarioplannen. Maar het levert zeker wat op. Want die onweersbui kan zich zomaar ineens toch gaan ontwikkelen. Fijne zomer! 

[/et_bloom_locked]