Kanaries in de kolenmijn

De verschuiving die havens gaan doormaken is gigantisch. Reden is de energietransitie waarin de havens een cruciale rol spelen. Daarmee zijn zij ook onderdeel geworden van het beleid van het Ministerie van Economische en Klimaatzaken dat energietransitie en innovatie in haar portefeuille heeft. Een kritiek onderdeel zou ik zeggen, dat dus binnen dat ministerie ook de juiste erkenning en aandacht behoeft.

[ihc-hide-content ihc_mb_type=”show” ihc_mb_who=”2,4″ ihc_mb_template=”3″ ]

Door Larissa van der Lugt

En in het licht van die verschuivende rol wil ik een uitspraak van de Belgische hoogleraar Elvira Haezendonck, gerenommeerd onderzoeker op gebied van havenmanagement, aan u voorleggen: ‘Havens zijn eigenlijk als kanaries in een kolenmijn’. Ik denk dat in deze uitspraak een grote maar ook veel betekenis hebbende waarheid zit.

Want wat wij altijd stellen, en ook onze studenten leren, is dat transport – en daarmee ook havenactiviteiten – een afgeleide vraag is. Dat betekent dat als er iets in de economie gebeurt, er daarna een reactie komt binnen de haven en het transport. Ik zou u grafieken kunnen laten zien waarin economische groei en de groei van het wereldwijde maritieme transport worden getoond, dan ziet u dat verband direct. En de ‘V’ van de coronacrisis was toch ook even een flinke ‘V’ in de havenoverslag. Havens en transport zijn dus volgers op wat er gebeurt en worden door velen ook zo gezien en behandeld.

Waarom nu ‘kanaries in de kolenmijn’? Want dat zijn juist de signaleerders van wat komen gaat. En dat staat tegenover het afgeleide karakter. Nu, havens zijn in de energietransitie vooral de generatoren van potentiële vraag. Ze zijn in deze context de aangewezen plek om door creatie van nieuw aanbod nieuwe vraag te stimuleren. Want cruciaal in die energietransitie is de infrastructuur: de ruimte voor installaties, de koppelingen, de transformatiestations, de buisleidingen, de terminals voor nieuwe energievormen, noem maar op. Komt daarbij de ruimte voor experimenten en proeven. Pas als dit alles aanwezig is kan de industrie en de gebruiker zich verder ontwikkelen. Dus door te kijken naar wat er in de havens ontwikkeld wordt, kunnen we een idee krijgen of we de doelen van de energietransitie allemaal wel gaan halen, de doelen zoals we die met elkaar in Europa en ook in Nederland hebben afgesproken.

Vandaar de metafoor, die meteen dus ook een waarschuwend karakter heeft. Kanaries in de kolenmijn zijn er om iets dreigends of ongunstigs te signaleren – namelijk de aanwezigheid van giftige gassen – om vervolgens door ziek te worden of dood te gaan aan de mijnwerkers een waarschuwing af te geven. En ik denk dat u de metafoor wel ziet: gebeurt er in de havens niets, dan kunnen we wel zeker stellen dat het met de gehele energietransitie ook niks wordt. Want daarbij: de Nederlandse zeehavens zijn zelf al goed voor bijna de helft van de Nederlandse CO2-productie.

Dus ‘kanaries in de kolenmijn’: als uitspraak niet zelf bedacht, maar door mij te goed bevonden om niet even uit ‘het land dat zo goed is in het gebruik van de Nederlandse taal’ hiernaartoe te halen en u mee te geven.

[/et_bloom_locked]