Humor moet havenongelukken voorkomen

Een reclameman adviseert de vereniging die strijdt voor erkenning van mensen met pleinvrees om te gaan demonstreren op het Haagse Malieveld. Geintje natuurlijk. Maar wie een beladen of een gevoelig onderwerp wil aansnijden, zoekt soms de oplossing in het gebruik van humor. Dat klinkt tegenstrijdig. En dat is het ook. Maar humor breekt de spanning en maakt pijnlijke kwesties bespreekbaar. Een goeie grap als effectieve bliksemafleider. Denk ook aan galgenhumor in oorlogstijd. Dat werkt als een goed medicijn tegen een nare ziekte.

Door Jaap Luikenaar

Zelf heb ik humor onlangs ingezet bij het schrijven van mijn boek over partners van vrouwen met borstkanker. Ook een teer onderwerp. ‘Man op de mammapoli’, zo heet het. Tumor en humor heb ik een hoofdstuk genoemd. Zoiets kun je niet maken, zou je misschien denken. Toch kon ik er op die manier beter over schrijven dan als ik het onderwerp alleen serieus en vanuit een problematisch oogpunt zou hebben belicht. 

Humor als wapen dus. Dat moeten ook de havenbaronnen van de Port of Antwerp hebben gedacht, toen ze besloten om voor havenwerkers een campagne op touw te zetten rondom veilig en verantwoord werken. De initiatiefnemer van de actie is Cepa, zeg maar de Antwerpse pendant van de Rotterdamse havenondernemersvereniging Deltalinqs. Naast veiligheid zullen later ook alcohol- en drugsgebruik, diversiteit en digitalisering onderwerpen zijn die de campagne bespreekbaar wil maken onder havenarbeiders. 

En hoe safe en veilig havens ook pretenderen te zijn in hun nautische jaaroverzichten, van tijd tot tijd gaat het mis. Meestal met alleen materiële schades: vooral aanrijdingen en parkeerschades. In de Rotterdamse haven in het afgelopen jaar zo’n 120 keer, zo blijkt uit het Nautisch Jaaroverzicht 2020. Een heel enkele keer doet zich doen zich noodlottig ongeval voor met grote gevolgen. Een man valt in een scheepsruim; iemand wordt verpletterd onder een container of overreden door een vorkheftruck of een scheepskabel breekt en zwiept iemand het ziekenhuis in.

De eerder genoemde schades door aanrijdingen krijgen veel aandacht in de Antwerpse campagne, maar daarnaast ligt een accent op het grote aantal verwondingen aan handen en vingers bij het werken op de terminal. En op uitglijden en struikelen. Iets waar ik in de Rotterdamse haven nou nooit over heb gehoord of gelezen…

Vaak is het een gevolg van onoplettendheid, onachtzaamheid, onwetendheid, onverschilligheid of onvoorzichtigheid. Het zijn de vijf O’s die vaak hun basis vinden in het negeren van voorschriften. 

De ongelukscijfers op de kaaien en in de dokken naar beneden brengen. Via korte grappige filmpjes voor het havenpersoneel willen de Antwerpenaren dat doel bereiken. Nadat door eerdere acties het aantal havenongelukken al is gehalveerd, moet er in komende jaar nog eens 25 procent af.

Voor wie benieuwd is hoe de Antwerpse veiligheidsfilmpjes er uit zien, tik op Google de kreet ‘Zwanst na nie’ maar eens in. (Het is plat Antwerps voor ‘geen grappen‘). Je ziet een sjorder over een drukke containerterminal lopen terwijl hij vanonder zijn helm met oordopjes in naar de Vijfde van Beethoven te luisteren. Pal boven hem wordt de ene doos na de andere met een containerkraan vanuit het scheepsruim op de kade gezet. Een collega spreekt hem daarop aan, er ontspint zich een woordenwisseling en dan blijkt dat die collega zelf geen beschermende werkhandschoenen draagt maar moderne setje zo uit de modewinkel. Anders gezegd de pot verwijt de ketel… 

Ik ben benieuwd of de campagne slaagt. En of Rotterdam het voorbeeld van de zuiderburen moet volgen? De havenhumor aan de Schelde lijkt me, het filmpje gezien hebbend, een tikkeltje te flauw om zomaar klakkeloos over te nemen. Om indruk te maken op de ‘dockers’ in het Waal-Eemhavengebied of op de Maasvlakte moet de humor van een rauwer kaliber zijn, zo schat ik in.