Een school voor Marioepol

De havenstad Marioepol aan de zee van Azov is verwoest door het Russische leger. We hebben het allemaal kunnen zien. Marioepol speelt een cruciale rol in de economie van Oekraïne. Niet alleen door de logistieke functie maar vooral door de impact van de twee staalfabrieken, goed voor zo’n drie procent van het BNP. Deze fabrieken zijn zwaar beschadigd, met name het inmiddels legendarische Azovstal-complex. Marioepol had al veel te lijden onder de annexaties van Rusland in 2014. Een groot deel van het achterland in de Donbass viel weg en daarnaast werd de Krim in 2018 verbonden met Rusland door een brug, waardoor Marioepol niet meer bereikbaar was voor grote zeeschepen. Er was in 2019 dan ook sprake van een halvering van de overslag vergeleken met 2015. 

Tekst: Bart Kuipers

Marioepol moet weer worden opgebouwd. En bij deze opbouw kan in het bijzonder Rotterdam helpen met de ervaring van de eigen wederopbouw. Dat was de insteek van de ‘Rotterdam Soos’ die op zondag 15 mei plaatsvond in de Doelen. Stedenbouwkundige Riek Bakker, enkele dagen daarvoor geëerd met de Johan van Oldenbarnevelt-penning – die in 2008 overigens nog naar Poetin-vriend Valeri Gergiev ging – zat in het panel. Daarnaast zaten Sergii Rodionov, een art director en ontwerper uit Marioepol, en uw columnist in het panel. Sergii Rodionov publiceerde een uit zes elementen bestaand manifest voor de wederopbouw van Marioepol, zie: https://re-mariupol.com/. De eerste drie daarvan wil ik met u delen. Ten eerste, het geven van aandacht aan de geschiedenis van de stad bij de wederopbouw. Laat maar zien wat de Russen hebben aangericht. Ten tweede wil hij de nadruk leggen op schone hi tech-productie en minder afhankelijkheid van de traditionele zware en fossiele industrie. Ten derde wil hij aandacht voor innovatie en de creatieve industrie. Maar bovenal moeten de inwoners van Marioepol nauw betrokken worden bij de wederopbouw. Het nauw betrekken van de bevolking was ook een belangrijk punt van Riek Bakker. Maar zij suggereerde ook de ontwikkeling van een multidisciplinaire school, waar actieve kennisoverdracht kon plaatsvinden vanuit Rotterdam. Ten slotte noemde zij een belangrijke succesfactor die zij ook bij de ontwikkeling van de Kop van Zuid toepaste: begin met een nog grove visie en ga daar mee aan de slag: bespreken, aanpassen, detailleren. 

Zelf las ik ter voorbereiding diverse boeken over de Rotterdamse wederopbouw. In Rotterdam kwam de wederopbouw van de haven duidelijk op de eerste plaats; vóór de wederopbouw van de stad. Snelheid was geboden. Rotterdam was net als Marioepol een haven van nationaal belang maar men wilde ook voorkomen dat Rotterdam achterbleef in de concurrentie ten opzichte van het slechts licht beschadigde Antwerpen en men wilde voorkomen dat de ontluikende chemische en aardolie-industrie elders in Nederland terecht zou komen. De bewoners van Rotterdam speelden een ondergeschikte rol in de wederopbouw. 

Het betrekken van de bevolking is in ieder geval een belangrijke les voor ‘De School van Riek’. Mij lijkt het vooral belangrijk dat de havens in Oekraïne samenwerken vanuit een krachtige havenvisie. Want als iets duidelijk is geworden, dan is het de strategische rol van havens in de economie van Oekraïne. Maar doe dat vooral samen met de inwoners van Marioepol. En met een school in Rotterdam waar in ieder geval de top-havenexpertise uit Rotterdam wordt samengebracht voor de wederopbouw van de havens van Marioepol en Oekraïne. SmartPort, Rotterdam Maritime Board, Havenbedrijf Rotterdam, kennisinstellingen, bedrijfsleven en overige relevante partijen: u bent nodig! Zelf ga ik graag weer naar school voor dit doel.