De Kantelzomer van 2021

Ik zie de zomer van 2021 als kantelpunt. Met kantelen bedoel ik het door middel van een soort hefboom inslaan van een nieuwe richting. En dan heb ik het niet over corona, maar over de echte crisis: de klimaatcrisis.

Door Larissa van der Lugt

Dát kantelen begon in juni met het aannemen van de klimaatwet door de Europese Unie: geen 40 procent maar 55 procent reductie in CO2-uitstoot in 2030, om daarmee goed op weg te gaan naar een nul-niveau in 2050. En vervolgens heeft de commissie doorgepakt en daar een Fit-voor-55 pakket maatregelen aan gehangen dat de zaken flink concretiseert: onder meer herziening en aanscherping van de wetgeving voor emissiehandel (ETS), met lagere plafonds voor de emissierechten (de cap’s) waarbij nu ook lucht- en scheepvaart onderdeel gaan uitmaken van het systeem. Dit zijn maatregelen die heel wat kunnen betekenen voor de maritieme sector. Deze sector heeft tot nu toe nog wat kunnen duiken en is achtergebleven in de duurzaamheidsontwikkeling, maar lijkt nu dus toch ook echt aan de bak te moeten. 

Nu staat klimaat al langer op de agenda, zijn al vele afspraken gemaakt en de Europese Unie heeft eerder ambities en regels gesteld. We weten ook dat tot op heden flink om de hete brij heen is gedraaid en men nog vaak meer naar elkaar wijst en kijkt in plaats van samen zaken op te pakken. Maar er zijn wat aanleidingen te denken dat het deze zomer toch echt anders is. 

Ten eerste heeft deze zomer ons op plaatsen schokkend duidelijk gemaakt dat er een en ander aan de hand is. Met ontzetting hebben we naar de beelden in Limburg, Duitsland en België gekeken. Ongekende schade en leed. Maar ook de extreme hitte in Griekenland en Italië, leidend tot gigantische bosbranden met alle ellende van dien. En aan de andere kant van de oceaan kopte een krant: ‘Californië brandt terwijl New York verdrinkt’. Het was niet op één plek raak, het leek wel overal. En op het moment van schrijven raast de orkaan Ida over Louisiana, een orkaan met – volgens deskundigen – de grootste kracht sinds 1850. 

Ten tweede is – toevallig! – ook in deze zomer het IPPC met haar klimaatrapport gekomen, schetsend dat de aarde flink sneller opwarmt dan verwacht en met een ‘voor-het-eerst’ stelligheid dat dit zeer zeker te wijten is aan het handelen van de mens. En een recent onderzoek naar de oorzaak van de overstromingen in Limburg, Duitsland en België geeft ook duidelijk als oorzaak het veranderde klimaat aan. 

Ten derde vind ik het toch wel een doorbraak dat Maersk, marktleider in de sector van containerlogistiek, 1,2 miljard investeert in 8 CO2-neutrale, op methanol varende schepen en daarbij aangeeft dat meer dan de helft van zijn grootste klanten vraagt om CO2-vermindering in de toeleveringsketen. Gaan andere maritieme bedrijven volgen en wat betekent dat dan weer voor het beleid? Want als grote marktpartijen actief meegaan in beleidsambities van overheden, sterkt dat deze overheden weer in concretisering van hun beleid. Zo werkt dat.

Dus ik ben heel benieuwd hoe de discussies nu verder gaan lopen: wanneer wordt het Fit-for-65 of Fit-for-75? In november staat de nieuwe klimaattop in Glasgow op de rol. Er is deze zomer een flinke stap in de richting van concrete maatregelen en acties ingezet terwijl tegelijkertijd urgentie en noodzaak nog maar eens extra onderstreept zijn. De markt beweegt en laat daarmee zien dat stappen ook echt mogelijk zijn. Deze zomer kan de kantelzomer zijn waarin de haven- en maritieme sector een versnelling inzet die heel wat gaat betekenen. Iet giet oan!