‘Het onderdeel zelf wordt nooit warmer dan 120 graden’

“Thermisch spuiten noemen wij ook wel koud spuiten omdat het feitelijk een koud proces is. Je ziet weliswaar veel vlammen maar het onderdeel zelf wordt nooit warmer dan 120 graden.” Dit zegt Peter van der Weij, projectleider productie bij De Zwaan Metaal-Dordt. “Na het aanbrengen van een coating met deze techniek, gaan onderdelen veel langer mee.” 

Tekst: Heleen van der Maas

Metalliseerbedrijf en machinefabriek De Zwaan Metaal-Dordt is met ruim 65 jaar ervaring in duurzame slijtpreventie toonaangevend in Nederland op het gebied van thermisch spuiten. De focus van dit familiebedrijf ligt op het aanbrengen van coatings op nieuwe onderdelen, het in opdracht fabriceren en coaten van nieuwe onderdelen, en revisie en reparatie van bestaande onderdelen, inclusief alle voor- en nabewerkingen. “Ontzorgen is onze specialiteit”, onderstrepen Van der Weij en technisch medewerker Timo de Wit die inmiddels is aangeschoven. 

Voordelen

Van der Weij: “We zijn een one-stop-shop voor thermisch spuiten. Onze missie is de markt beter bekend te maken met de grote voordelen van deze techniek voor slijtpreventie en revisie van roterende onderdelen. Denk aan het voorkomen van stilstand in de industrie, het verduurzamen van onderdelen en het verlengen van onderhoudsintervallen. Het is gewoon zonde dat er zoveel onbehandelde onderdelen vroegtijdig uitvallen.”

Timo de Wit (l.) en Peter van der Weij

Veel langere standtijd

“Bijvoorbeeld de wolfraamcarbide coatings waar nu veel vraag naar is, zijn extreem slijtvast”, benadrukt De Wit de woorden van zijn collega. De technisch medewerker is betrokken bij de automatisering van het spuitproces en de robotisering van onderdeelproductie voor met name de baggerindustrie en de scheepvaart. En, toevallig ook lid van de familie. “We weten uit ervaring dat de standtijd van een onderdeel voorzien van zo’n carbide coating niet meer te vergelijken is met wat het zou zijn zonder deze coating. Je hebt het dan niet over twee keer of drie keer zo lang, je gaat echt richting de tien keer zo lang.”

Lloyd’s gecertificeerd 

Van der Weij: “We zien daarom dat klanten die eenmaal de stap hebben gemaakt naar thermisch spuiten, ons elke keer weer weten te vinden. Toch is er nog steeds veel onwetendheid over de techniek. Vaak wordt gedacht dat met thermisch spuiten onderdelen kunnen vervormen doordat ze te heet worden. Dat is niet het geval. Tijdens het spuitproces wordt het onderdeel met actieve koeling op 100, tot maximaal 120 graden gehouden. Daarmee blijven we ruim onder de grens waarbij vervormingen en structuurveranderingen kunnen ontstaan. Enkel het poeder of de draad – de grondstof van de coating – wordt verhit. Deze eigenschap maakt de techniek uitermate geschikt voor kritische onderdelen, zoals scheepsschroef- en baggerpompafdichtingen. Wij zijn dan ook Lloyd’s gecertificeerd.” 

Gerepareerd in twee dagen

Thermisch spuiten is in de Tweede Wereldoorlog ontwikkeld om snel onderdelen te kunnen repareren. Dat gebeurde toen met autogeen spuitlagen. “Tegenwoordig gebruiken we deze techniek alleen voor het herstellen van tandwielkasten”, legt Van der Weij uit. “Als je een tandwielkast opnieuw moet laten gieten, ben je maanden en flink wat CO2-uitstoot verder. Wij herstellen een tandwielkast in twee weken. Als het moet in twee dagen. Op die manier kunnen we stilstand van het productieproces tot het minimum beperken.”

Juiste slijtvaste laag

De thermisch-spuittechniek die De Zwaan Metaal vandaag de dag het meest gebruikt is de HVOF-coating. “Het mooie van deze techniek is dat je er echt extreem slijtvaste lagen mee kunt aanbrengen”, vervolgt De Wit. “Zoals de eerdergenoemde wolfraamcarbide coating. De coating brengen we aan met een pistool dat een zuurstof-gasmengsel creëert en dit met drie tot vijf keer de snelheid van het geluid op het onderdeel bombardeert. Ook kunnen we met onze spuittechnieken materiaalcombinaties maken die scheikundig gezien niet mogelijk zijn, maar door de verankerende hechtingstechniek wel.” 

Specifieke toepassingen 

Met andere thermische spuittechnieken die De Zwaan Metaal in huis heeft, sluit het bedrijf aan bij vragen uit de markt. Zo worden specifiek voor de baggerindustrie nieuwe onderdelen slijtvast gemaakt met autogene insmelt-lagen. De poedergespoten dikke slijtvaste laag die op het onderdeel wordt gesmolten is de ideale oplossing voor de slijtage veroorzakende vervuiling waar baggerinstallaties mee te maken hebben. Keramische spuitlagen die met een plasmavlam van 10.000 tot 16.000 graden op onderdelen worden aangebracht, vinden vooral hun weg in industrieën waar met agressieve vloeistoffen wordt gewerkt. Door de chemisch inerte keramische spuitlagen wordt de corrosie van onderdelen enorm vertraagd.

Kostenplaatje

Het steeds weer willen aansluiten op nieuwe mogelijkheden van het thermisch spuitproces en veranderende klantvragen, vereist continue innovatie, jarenlange ervaring, klantgerichtheid en liefde voor het vak. De Wit: “Voor ons is niets te gek. Als wij de afmetingen kunnen handelen, dan kúnnen we het ook handelen. Tot nu toe hebben we zelden meegemaakt dat thermisch spuiten niet rendabel was, zelfs hoewel het tegenwoordig een complexere en duurdere techniek is geworden. Het gaat altijd om machines en installaties waar veel personeel en een grote ketting aan werkzaamheden bij betrokken is. Het kostenplaatje van een spuitlaag valt daarbij in het niet.”