Jan Willem Beun van Vereniging ION

‘Als ons vak er niet meer is, stort de halve wereld in elkaar’ 

Jan Willem Beun verkeert als directeur van Vereniging ION nog maar tweeënhalf jaar in de wereld van de oppervlaktebehandeling. Maar hij is volledig gegrepen door de gedrevenheid en betrokkenheid die hij in de branche heeft aangetroffen. “Het is een soort virus waar je mee besmet raakt”, zegt hij enthousiast.

Tekst: Marjo Peppelaar

En dat is een pluspunt in een tijd dat het krijgen en vooral behouden van gekwalificeerd personeel en vakkennis een van de grootste uitdagingen is voor ondernemers. “Bij veel lidbedrijven blijven pensionado’s gewoon nog een paar uur per dag of week komen om kennisoverdracht te laten plaatsvinden. Dat zijn natuurlijk wel mensen die het hart op de juiste plaats hebben, die toch wel besmet zijn met het virus oppervlaktebandeling.” 

Oppervlaktebehandeling is essentieel voor het verduurzamen van materialen zoals staal, aluminium en zelfs kunststoffen. Vereniging ION, de brancheorganisatie voor Industriële Opppervlaktebehandelaars in Nederland heeft ongeveer 300 leden en behartigt de belangen van bedrijven die zich bezighouden met processen als daar zijn: poedercoaten, natlakken, anodiseren, galvaniseren en andere vormen van oppervlaktebehandeling. Van het koninklijk servies tot een satelliet in de ruimte, maar ook het rekje in de vaatwasser; het heeft allemaal een oppervlaktebehandeling gehad. “Als ons vak er niet meer is, stort de halve wereld in elkaar”, vat Beun het kernachtig samen. 

Efficiënter, veiliger en duurzamer

De branche staat niet stil. Er wordt continu gezocht naar nieuwe methodes die efficiënter, veiliger en duurzamer zijn. “Verduurzamen doen wij per definitie al, want als je het basismateriaal niet behandelt, dan roest het weg waar je bij staat. Maar we kijken ook naar biobased coatings en alternatieven voor PFAS en chroom-6, en onderzoeken het uitharden op lagere temperaturen en het hergebruik van restwarmte”, legt Beun uit. Ook robotisering is aan een bescheiden opmars bezig. 

Oppervlaktebehandeling vindt onder de meest uiteenlopende omstandigheden plaats. “Opslagtanks behandelen onze leden bijvoorbeeld zowel van binnen als van buiten. En dan is natuurlijk heel specifiek de vraag: in welke omgeving staat het? Voor welke toepassing wordt er opgeslagen? Is het graan? Is het ijzererts? Is het een bepaalde vloeistof? Dat heeft allemaal invloed op de coating die wordt toegepast.” 

Nederland staat wereldwijd bekend om het hoge kwaliteitsniveau dat in de oppervlaktebehandeling wordt bereikt. Beun: “Onze leden werken over heel de wereld. Producten uit Brazilië, Korea, Qatar en China krijgen in Nederland een oppervlaktebehandeling, omdat we dat hier gewoon het beste kunnen. Dat komt mede door internationale keurmerken als Qualanod, Qualicoat en Qualisteelcoat, maar ook de NEN 12944-norm.” 

Opleidingen

Vereniging ION speelt in het behoud van die kwaliteit een cruciale rol door het aanbieden van branchegecertificeerde opleidingen en het organiseren van themamiddagen. “We bieden ongeveer twintig opleidingen aan in eigen beheer, voor mensen op de werkvloer, maar ook voor leidinggevenden en kwaliteitsmedewerkers”, vertelt Beun. Deze opleidingen worden gegeven door docenten uit de praktijk. Want oppervlaktebehandeling is een vak dat grotendeels in de praktijk geleerd wordt, vertelt hij. “Maar theoretische onderbouwing is ook belangrijk. Ik heb twee jaar geleden een examen afgenomen bij een bedrijf waar ze nog vinylplaatjes persen. Daar gaat een galvano-proces aan vooraf. Die drie medewerkers hebben de basiscursus Galvaniseren bij ons gedaan. Een van hen zei: ‘Ik werk hier al twintig jaar. Maar nu pas weet ik waarom ik dingen doe die ik altijd al deed’.”

Vereniging ION werkt nauw samen met opleidingscentra en organiseert evenementen zoals de Dag van de Oppervlaktetechnologie en de ION Borghardt Award, een tweejaarlijkse prijs voor technologische innovatie. Samen met de Belgische zustervereniging organiseert ION op 19 en 20 november 2025 in Edegem (België) het evenement Future Surfaces, met als thema ‘Ben jij klaar voor 2030 en verder?’ Hier komen experts uit de Benelux samen om de laatste ontwikkelingen te presenteren en delen sprekers van onder andere ASML en Defensie hun visie op de toekomst van de branche. 

Regeldruk

Vereniging ION lobbyt bij de Haagse en Europese politiek om de belangen van de leden te behartigen. Dat is niet altijd eenvoudig, zegt Beun. “Je moet veel uitleggen. Het is echt van cruciaal belang dat de industrie blijft bestaan. De verantwoording en regeldruk nemen toe, straks ook weer het digitaal productpaspoort voor de bouw, NIS2 (cybersecurity) en PPWR (verpakking). Dat heeft veel impact. We begrijpen dat dat moet gebeuren, maar als het voor ons geldt, zou het ook voor andere Europese landen moeten gelden. En daar ligt hem nou net de crux. Zelfs van buurlanden als Duitsland en België hebben we oneerlijke concurrentie. Omdat we hier enorm hoge gas- en energieprijzen hebben, terwijl ze in Duitsland gewoon nog bruinkool gebruiken. Dus hoe bedoel je, CO2-uitstoot?”

Hij vervolgt: “Willen wij één groot Europa zijn, dan zullen we ook als één groot Europa op moeten staan. De kennis moet hier blijven, maar ook de maakindustrie. De productie verplaatsen richting Maleisië of Vietnam, dat schiet niet op. Als grote bedrijven als ASML vertrekken, kan bij heel wat van onze leden de deur op slot. Dat is niet goed voor de werkgelegenheid.”