Veiligheid als teamsport

In de wereld van industriële reiniging draait alles om risico’s beperken. Werken met hoge druk, vacuümwagens of adembescherming is geen hobby, het is serieuze topsport. Al sinds 1989 zorgt de Stichting Industriële Reiniging (SIR) dat er duidelijke spelregels zijn. Niet omdat de wet dat voorschrijft, maar omdat de sector dat zelf wil. Met bijna 260 aangesloten bedrijven, van asset owners tot reinigingsbedrijven, leveranciers en opleiders is de SIR dé standaard geworden.

Tekst: Jeanette van Swaal

“Ons doel is eigenlijk heel simpel”, zegt Lindsay Noteboom, per 1 januari 2026 de nieuwe directeur van de SIR. “Iedereen die in de industriële reiniging werkt, moet aan het eind van de dag veilig naar huis kunnen. Dat is waar we het voor doen.”

Alle partijen aan tafel

Wat de SIR bijzonder maakt, is dat opdrachtgevers, contractors, leveranciers en brancheorganisaties allemaal samen aan tafel zitten. In werkgroepen worden incidenten besproken, verbeteringen gezocht en richtlijnen opgesteld.

“Dat vind ik heel sterk”, zegt Noteboom. “Normaal zou je denken dat leveranciers elkaar vooral als concurrent zien. Maar bij ons gaat het eerst en vooral om veiligheid. Commerciële belangen parkeren we aan de deur. Iedereen weet: hier zit je om kennis te delen en samen de lat hoger te leggen.”

Dat levert tastbare resultaten op. Na een ongeval met een drukvacuümwagen zijn de eisen voor dit type voertuig bijvoorbeeld aangescherpt. “Sindsdien is de kans op zulke ongelukken sterk verminderd. . Dat laat zien hoe krachtig het is om met z’n allen aan één tafel te zitten.”

Leren van incidenten

De SIR kent verschillende vakgebieden: van hoge druk, chemisch technisch en drukvacuüm tot adembescherming en catalyst handling. Incidenten worden er niet weggestopt, maar besproken. “Van aangesloten SIR bedrijven wordt verwacht dat zij incidenten bij ons melden”, zegt Noteboom. “Soms ligt dat gevoelig, maar juist zo voorkom je herhaling. Op basis daarvan maken we safety alerts die direct de werkvloer op gaan.”

Een actueel voorbeeld is de werkgroep Catalyst Handling, gestart na een dodelijk ongeluk in 2023. “We hebben toen direct alle partijen samengebracht”, vertelt Noteboom. “Het advies van de Onderzoeksraad was duidelijk: deel kennis en faseer risicovolle werkwijzen uit daar waar mogelijk. Daar pakken we onze rol.”

Lindsay Noteboom

Opleiden en toetsen

Vakmanschap begint bij kennis en kunde. Daarom borgt de SIR de kwaliteit van opleidingen en certificering. In Nederland en België nemen erkende opleiders jaarlijks honderden examens af, altijd volgens de SIR-richtlijnen.

“Wij leggen vast wat iemand moet kennen en kunnen”, legt Noteboom uit. “De opleiders verzorgen de trainingen, wij toetsen onafhankelijk. Zo weten asset owners zeker dat contractors vakbekwaam werken en overal dezelfde veiligheidsstandaard hanteren.”

Meer dan regels alleen

Toch benadrukt Noteboom dat veiligheid niet ophoudt bij het volgen van regels. “Je kunt nog zoveel richtlijnen hebben, maar uiteindelijk gaat het om gedrag. Veilig werken moet je willen, niet omdat het moet. Het zit ’m in keuzes maken op de werkvloer. Spreek je een collega aan als iets niet klopt? Durf je zelf een klus stil te leggen als het gevaarlijk wordt? Dat is misschien wel de grootste uitdaging: van regels naar cultuur.”

Daarom zet de SIR de komende jaren sterk in op het thema ‘STOP-reactie’: durf te stoppen bij een onveilige situatie. “De focus ligt nu vaak nog op ‘het werk moet af aan het eind van de shift’, terwijl het belangrijkste is dat iedereen heel en gezond thuiskomt. Het klinkt simpel, maar in de praktijk vraagt dat lef en verantwoordelijkheid. Daar willen we mensen in trainen en ondersteunen.”

Nieuwe energie aan het roer

Sinds 2024 werkt Lindsay Noteboom bij de SIR, eerst als coördinator opleidingen en certificatie. Per januari 2026 volgt ze Martin van Teijlingen op als directeur. Met haar ervaring in opleidingen en petrochemie voelt ze zich helemaal thuis. “Ik heb een marketingopleiding gedaan, maar ben al snel de technische wereld ingerold. Daar leerde ik wat deze sector echt typeert: hard werken en samen de schouders eronder. Precies die mentaliteit zie ik ook bij de SIR en onze deelnemers.”

Blik vooruit

Noteboom wil voortbouwen op wat er staat, maar tegelijk nieuwe accenten leggen. “De verbinding met deelnemers wordt mijn belangrijkste prioriteit. Ik wil luisteren naar wat zij nodig hebben en samen verder bouwen aan veiligheid. Daarnaast zie ik veel kansen voor innovatie: robotisering, digitalisering en automatisering. Als wij als SIR die samenwerking stimuleren, profiteert de hele keten.” Een eerste stap is de nieuwe website, waar leden en bezoekers snel vinden wat ze zoeken en eenvoudiger incidenten kunnen melden.

De uitdagingen zijn groot: de energietransitie, sluitende raffinaderijen, druk op uptime en een generatie vakmensen die met pensioen gaat. “Ondanks deze uitdagingen moet veiligheid op één staan. Vanuit de arbeidshygiënische strategie zetten we als SIR de stap van reageren naar voorkomen. Zodat veiligheid ook in deze transitie structureel geborgd blijft.”

Samen winnen

Of ze haar nieuwe rol al in één zin kan samenvatten? Noteboom hoeft niet lang na te denken. “Veilig werken is teamsport. Je kunt het niet alleen. Wij kunnen als SIR regels opstellen en examens organiseren, maar uiteindelijk gaat het erom dat iedereen in de keten dezelfde wil deelt: veilig en gezond naar huis. Dáár gaat het om.”