De waarheid over oppervlaktebehandeling

Zonder oppervlaktebehandeling vindt corrosie plaats. Dat weet iedereen. Toch blijft oppervlaktebehandeling een onderbelichte branche. Plus een branche met een bepaald stempel: niet duurzaam. En dan volgens sommigen ook nog eens een branche ‘die nou maar eens met een oplossing voor corrosie onder isolatie moet komen’. Is dat terecht?

Tekst: Kim de Booij

“Nee, dat is zeker niet terecht”, antwoordt Jan Willem Beun, van brancheorganisatie Vereniging ION, resoluut. “Oppervlaktebehandeling is veel meer dan een technisch detail in maak‑ en onderhoudsprocessen: het is een sleutel tot duurzaamheid én prestatieverbetering. Het verlengt de levensduur van materialen enorm, wat zowel economisch als ecologisch belangrijk is. Onze leden zijn bovendien volop aan het verduurzamen: ze transformeren hun processen, kiezen voor milieuvriendelijkere voorbehandeling (zoals nieuwe REACH‑veilige methodes) en zetten volop in op energiebesparing en vermindering van CO2‑uitstoot.”

Nog geen ei van Columbus

Tegelijkertijd begrijpt Beun het sentiment ook wel. “Als maatschappij willen we af van PFAS en Chroom(VI). Chroom(VI) is er zo goed als uit, PFAS wordt wel nog steeds gebruikt, ook in de oppervlaktebehandeling. Een goed alternatief is er in veel gevallen namelijk nog niet. Maar er wordt hard gewerkt aan (biobased) alternatieven. Daar zijn al verschillende coatingproducten van op de markt. Het is alleen nog niet het ei van Columbus.”

Next gen chemische depositie coatings en beitsen

Toch zijn er ook doorbraken. “In oppervlaktebehandeling is dat bijvoorbeeld de nieuwe generatie chemische depositie coatings, een duurzaam alternatief voor thermisch verzinken”, legt Beun uit. “Doordat het een stroomloze dompelbehandeling is met lagere badtemperaturen en minimale laagdikte, is het energie- en grondstoffenverbruik aanzienlijk lager dan bij verzinken of andere coatsystemen met een vergelijkbare corrosiewering. Toch worden de hoogste kwaliteitsnormen behaald, zelfs tot Qualisteelcoat en QIB corrosieklasse C5-high. Plus de coating komt tot in de binnenkant van holle buizen en hecht volledig rondom kleine randjes, dus beschermt beter.”

Mildere beitsmiddelen

Beun ziet ook interessante ontwikkelingen in beitsmiddelen voor metaal. “Er wordt steeds milder en vaak onverwarmd gebeitst, ook met pH-neutrale oplossingen in plaats van de sterk zure of alkalische varianten. Ook kritische stoffen, zoals actieve fluoriden, worden steeds vaker vervangen door veiligere alternatieven. Dit kent tal van voordelen waaronder lagere milieubelasting, lagere CO2-voetafdruk, betere efficiëntie en extra veiligheid.”

Corrosie onder isolatie

Is het ook beter tegen corrosie onder isolatie? “Laat ik één ding vooropstellen: corrosie onder isolatie is nooit en te nimmer verwijtbaar aan de oppervlaktebehandelaar. Het heeft meestal te maken met de techniek en de kennis van toen. Kijk naar de industrie. Met de kennis van zestig jaar geleden zijn er grote fabrieken gebouwd en door de jaren heen zijn er nieuwe leidingen en afsluiters toegevoegd. Waarschijnlijk van materialen met een andere legering. En daar gaat het mis. Een stalen ring met RVS bout… corrosie. Dat los je met oppervlaktebehandeling niet op.”

Het belang van onderhoud

Verder zijn corrosieproblemen volgens Beun ook vaak te wijten aan gebrekkig onderhoud. “Ophoping van water, vuil, algen of mosgroei tast coatings aan. Periodiek schoonmaken en preventief onderhoud zijn dus van wezenlijk belang. En ook daarbij moet je weten wat je doet, want iedere dag met hogedrukspuit en/of agressieve middelen je installatie schoonspuiten is geen goed idee. Mede daarom nodigen we ook je van harte uit om in november ons event ‘Future Surfaces 2025’ te bezoeken. ‘Kennis van’ is een belangrijke schakel in de duurzame bescherming van materialen.”

Tipje van de sluier

Tijdens dit event wordt een nieuwe innovatie geïntroduceerd. “Ik kan er nog niet veel over zeggen, maar de petrochemie en waterstofindustrie gaan hier heel blij van worden. Het gaat om een innovatief cradle-to-cradle oppervlaktebehandelingsproduct, geschikt voor onder meer waterstoftoepassingen.” Dat dit product mede door een Nederlands bedrijf is ontwikkeld, is volgens Beun niet verwonderlijk. “In Nederland lopen we voorop in oppervlaktebehandeling. High-end-quality-producten gaan van hieruit de hele wereld over. Onze vereniging is ook niet voor niets licentiehouder van drie belangrijke internationale keurmerken: Qualanod, Qualicoat en Qualisteelcoat.”

Opleidingen, niet alleen voor oppervlaktebehandelaars

Kennis van de branche geldt niet alleen voor hen die hierin actief werkzaam zijn. Vereniging ION biedt tal van branche gecertificeerde opleidingen, van lbo- tot en met hbo-niveau aan. Deze kunnen zowel klassikaal als tailormade bedrijfsintern aangeboden worden. “Momenteel zijn we bezig met het realiseren van twee praktijklocaties in Nederland. Hierbij worden ROC’s en (lokale) bedrijven betrokken. Daarover hoor je volgend jaar meer. Oppervlaktebehandeling blijft cruciaal voor de maakindustrie en die kennis moet onder de aandacht blijven en doorgegeven worden.”

Wie/wat is ION?

Vereniging ION is dé brancheorganisatie voor professionals die actief zijn als(toe-)leverancier, geïntegreerd bedrijf of applicateur die opereren in de branche oppervlaktebehandeling. De letters ION staan voor Industrieel Oppervlaktebehandelend Nederland.

Nieuwe: Future Surfaces 2025

ION organiseert 19-20 november 2025 in Edegem (BE) een nieuw evenement: Future Surfaces 2025 (Futuresurfaces.vom.be). Het is een congres, beurs en netwerkevent ineen. Niet alleen voor ION-leden, maar juist ook voor asset owners, engineers, onderhoudstechnici, schoonmakers en architecten die corrosie willen voorkomen.