Comfortabele werkkleding voor ATEX-zones

In ATEX-zones gelden strenge regels en daarmee ook zware PBM-eisen, onder meer voor werkkleding. Waar moet deze allemaal aan voldoen? En hoeveel ruimte blijft er dan nog over voor comfort? “Veel”, is het antwoord van Fristads, leverancier van hoogwaardige werkkleding.

Tekst: Kim de Booij

“Om te beginnen: standaard ATEX-kleding bestaat niet”, stelt product specialist Hugo Vedder. “Wel kleding die de aanbevolen bescherming biedt voor werken in ATEX-zones. We hebben het dan in ieder geval over bescherming tegen elektrostatische ontlading (EN 1149-5).”

Zuurstof, brandstof, ontsteking

In ATEX-zones begint het namelijk allemaal bij het voorkomen dat er überhaupt een explosie plaatsvindt. “Voor zo’n explosie heb je drie dingen nodig: zuurstof, brandstof en een ontsteking. Door één van de drie weg te nemen, voorkom je een explosie. Zuurstof zal er altijd zijn waar mensen werken. En de brandstof is het gas of de stof waarmee gewerkt wordt. Dan blijft er dus ontsteking over. Werkkleding moet die factor helpen voorkomen.”

Koolstofgrid

Antistatisch is daarbij het toverwoord. “Iedereen weet dat statische energie bij ontlading vonkjes kan veroorzaken, dus dat moet je tegengaan. Werkkleding maken we daarom antistatisch. Dat doen we door er een koolstofgrid in aan te brengen. Die herken je vaak door een vierkant draadjesraster in de stof. Het koolstofgrid reduceert oplading aan de lucht en zorgt ervoor dat de elektrostatische energie die je meedraagt goed afvloeit naar de lucht.”

Drie testmethodes voor antistatische kleding

In de EN1149 staan drie testmethodes omschreven om de elektrostatische ontlading van werkkleding te meten. De eerste is de oppervlakte testmethode. Hierbij worden elektrodes op twee plaatsen bovenop het doek aangebracht. De tweede methode meet de elektrische weerstand door het doek heen. Daarbij zitten de elektrodes aan de buiten- en binnenkant van de stof. De derde methode is de meting van de elektrostatische ontlading aan de lucht. Hierbij wordt gemeten na hoeveel tijd een opgebrachte lading verdwenen is. “Die laatste meting is de beste”, aldus Vedder. “Die laat zien hoeveel je oplaadt en afvloeit naar de lucht.” 

Multinorm kleding

Naast antistatische eigenschappen spelen er nog meer zaken. Vedder licht toe: “Werkkleding geschikt voor ATEX-zones is eigenlijk altijd multinorm kleding. Zo zijn ook hitte- en vlambestendigheid (EN ISO 11612) en vlamboogbescherming (IEC 61482-2) van belang, voor als het toch tot een ontbranding komt. Afhankelijk van de situatie kunnen ook nog andere eigenschappen vereist zijn, zoals high visibility en lichte bescherming tegen chemische spatten.”

Twee grote nadelen aan de EN 13034

Van die laatste is Vedder niet bepaald fan. “Die eigenschap, vastgelegd in de EN 13034, kent twee grote nadelen: hij geeft schijnveiligheid en gaat gepaard met een PFAS-coating. De schijnveiligheid zit hem ten eerste in het feit dat de bescherming tegen chemicaliën heel beperkt is, zeker in de context van de zwaardere zuren en basen die in de (petro)chemie worden gebruikt. Na enkele seconden werken chemicaliën al door in het doek en tasten onder meer de hitte- en vlambescherming aan. Bovendien gaat de spatbescherming er na enkele keren wassen al af, zonder dat je dat kunt zien.”

“PFAS is verschrikkelijk slecht”

Over het tweede nadeel, PFAS, is Vedder duidelijk: “PFAS is verschrikkelijk slecht, daar moeten we vanaf. Tegelijkertijd is PFAS ook een wondermiddel waar we als maatschappij verslaafd aan zijn. Je ziet dat bedrijven het lastig vinden om er afscheid van te nemen. Bij Fristads werken we wel aan biobased coatings – eind dit jaar verwachten we de eerste kledinglijn daarmee uit te brengen – maar wat ons betreft zou de hele EN 13034 verwijderd mogen worden, zodat we in één keer van de schijnveiligheid en PFAS af zijn.”

Veilig én comfortabel

Ondertussen zorgt Fristads er vooral voor dat werkkleding veilig én comfortabel is. “We staan bekend om onze hoge kwaliteit, ook in comfort. Want hoe comfortabeler de kleding, hoe beter het gedragen wordt, dus hoe veiliger het is. Daarom werken we bijvoorbeeld voor vlamvertraging met modacryl, een inherent doek, para-aramide gewrapt met katoen. Het is zacht en vochtregulerend en daarmee veel comfortabeler dan geïmpregneerd doek, dat vaak plastic aanvoelt. Het andere nadeel van geïmpregneerd doek is dat de vlamvertragende werking per wasbeurt afneemt omdat de katoenvezels verloren gaan. Bij ons modacryl doek is dat niet aan de orde. Dat blijft zijn werking behouden, in ieder geval tot vijftig wasbeurten, want tot zover loopt de officiële test, maar de praktijk wijst uit dat het ook ver daarna nog steeds veilig is.”

Altijd een combinatie van PBM’s

Antistatische werkkleding is niet de enige PBM waar je op moet letten in ATEX-zones. Het is altijd belangrijk om deze te combineren met andere geschikte PBM’s, zoals antistatische (hand)schoenen. 

Standhouder Jaarcongres ATEX & Process Safety

Fristads staat ook dit jaar op het Jaarcongres ATEX & Process Safety. Hugo Vedder: “Doordat het een rustige, compacte beurs met een helder thema is, kun je met de bezoekers echt goede gesprekken over veiligheid voeren. Daar kijk ik al naar uit.”