Loekasjenko heeft het niet van een vreemde

President Loekasjenko van Wit-Rusland heeft de doorvoer van Europese producten naar China en Rusland via het spoor geblokkeerd. Dit als reactie op de sancties van de EU als straf voor de onderdrukking van andersdenkenden in Wit-Rusland.

[ihc-hide-content ihc_mb_type=”show” ihc_mb_who=”2,4″ ihc_mb_template=”3″ ]

Door Bart Kuipers

Daarmee doet het land precies wat regelmatig als groot nadeel van de spoorverbinding tussen Europa en China wordt genoemd: deze Nieuwe Zijderoute is kwetsbaar want hij loopt door veel ‘enge’ landen. De noordelijke tak van de spoorverbinding, lopend via Kazachstan, Rusland en Wit-Rusland, is de belangrijkste route. Daarnaast is er ook nog een zuidelijke verbinding via onder andere Kazachstan, Oezbekistan, Iran en Turkije. Met deze blokkade verspeelt Loekasjenko het vertrouwen in een ongehinderde doorgang van goederen. Vertrouwen is naast betrouwbaarheid een bijzonder belangrijke factor in logistiek keuzegedrag. Als een exporteur een nieuwe vervoerwijze kiest, wil hij op de kwaliteit van deze verbinding kunnen vertrouwen en niet geconfronteerd worden met onvoorziene gebeurtenissen. Eén blokkade is vaak genoeg om weer naar alternatieven te zoeken: dan maar weer over zee.

Ik kan mij trouwens niet voorstellen dat deze blokkade niet is goedgekeurd door de voornaamste politieke vriend van Loekasjenko: Vladimir Poetin. Poetin heeft een verleden in het blokkeren van strategische verbindingen met Europa. Denk aan de conflicten met Oekraïne waarbij Rusland midden in de winter van 2006 en later in 2009 de gaskraan dichtdraaide naar Oekraïne en ook richting Europa. Een gevolg van het dichtdraaien van de gaskraan was dat de leveringszekerheid van energie in Nederland een belangrijk politiek issue werd en één van de redenen was voor de aanleg van de ‘befaamde’ kolencentrales op de Maasvlakte en in de Eemshaven in Groningen. Ik heb altijd begrepen dat er nog twee andere redenen voor de bouw van deze centrales waren: ten eerste om de concurrentiepositie van de procesindustrie in de Rotterdamse haven te versterken door goedkope energie uit kolen en ten tweede om de neoliberale privatiseringsagenda voor de energiesector van het toenmalige kabinet te vergemakkelijken door de beschikbaarheid van goedkope energie. 

De kwestie van leveringszekerheid speelt ook bij de aanleg van de gasleiding vanuit Rusland naar Duitsland in de Baltische zee: Nord Stream 2. Ook hier maakt Europa – en Duitsland in het bijzonder – zich afhankelijk van Rusland en van alle onzekerheid die met dit land samenhangt. Als leveringszekerheid en Rusland een riskante combinatie zijn, waarom je dan afhankelijk maken van Rusland? In 2019 kwam al 43 procent van de Europese gasimporten uit Rusland. De onverkwikkelijke situatie rond het opsluiten van oppositieleider Navalny was voor het Europese parlement een reden voor een oproep om het afbouwen van Nord Stream 2 op te schorten. Daarnaast betekent Nord Stream 2 dat de Oekraïne als doorvoerland van gas wordt gebypassed en nog belangrijker, daarmee politiek in de hoek wordt gedreven. Ook is het gas dat via Nord Stream 2 wordt geleverd goedkoper dan het gas dat door Oekraïne gaat, want er hoeven geen transitkosten betaald te worden. Prettig voor de Duitse industrie. Het wederom hanteren van het blokkadewapen door Poetins vriend Loekasjenko richting Europa is daarom een slecht voorteken.

[/et_bloom_locked]