Een beetje meer familie graag

De Rotterdamse haven kent een flink aantal van dit soort familiebedrijven. Sommige zijn wat kleiner, zoals we die in de maritieme maakindustrie zien: kijk maar eens rond in de Drechtsteden. Maar er zijn ook grotere, meer zichtbare bedrijven, zoals Van Oord. Innovatieve en succesvolle bedrijven.

Zulke familiebedrijven zijn belangrijk, ook voor een haven. Ze hebben vaak een langere termijn-visie, meer lokaal commitment en sterkere bindingen met klanten. Ook zijn ze bereid in tijden van disruptie of verstoring een stapje extra te zetten met het oog op die langere termijn-continuïteit. En dat is allemaal van belang voor een haven. Want die is in wezen lokaal. Investeringen worden voor de lange termijn gedaan en daarbij is de haven sterk gebaat bij een soepele interactie tussen de bedrijven in de haven. En disrupties? Jazeker, die zijn er ook zo nu en dan.

Maar er is meer. Een onderzoek uit 2017 in de Harvard Business Review (Kammerlander en Van Essen) leverde de conclusie dat familiebedrijven het ook goed doen wat innovatie betreft, in tegenstelling tot het beeld dat soms bestaat van risicomijdend en traditioneel. Familiebedrijven investeren wel minder in innovatie, maar efficiënter en effectiever. Ze zijn daarbij meer ‘purpose’ en identiteit-gericht. Er is zeker wel meer risico-aversie waardoor de omvang van investeringen in innovatie inderdaad kleiner is. Maar die investeringen zijn dan wel weer vaak goed getimed en juist gericht. En dat heeft vooral te maken met de sterke verbinding die de familiebedrijven hebben met zowel hun interne stakeholders (werknemers) als externe stakeholders (klanten, toeleveranciers). Uit het onderzoek bleek dat de directieleden van familiebedrijven vaak gewoonweg meer tijd spenderen in hun organisatie om plannen te bespreken met hun werknemers. Er is een open creatieve sfeer waarin fouten mogen worden gemaakt. Tegelijkertijd wordt veel tijd besteed aan het aangaan en onderhouden van goede en langjarige verbintenissen met klanten en andere stakeholders.

In de Rotterdamse haven, mede door de continue schaalvergroting, maar ook door trends als private-equity en overnamedrift door buitenlandse partijen, is het aantal familiebedrijven de afgelopen decennia kleiner geworden. Een aantal van de vroegere familie-iconen is verdwenen. Dat is jammer. Koesteren van degene die er nog wel zijn zou mijn advies zijn. Maar daarbij: het loont ook om goed te kijken naar wat die familiebedrijven zo sterk maakt. Want veel rondlopen in je bedrijf, een open creatieve sfeer creëren waarin fouten gemaakt mogen worden en investeren in langetermijnrelaties met klanten en stakeholders, zijn praktijken die iedere manager kan adopteren.

Het kan geen toeval zijn dat de havenmannen/-vrouwen van de afgelopen jaren relatief in meerderheid ceo van een familiebedrijf waren. Naast Jan Overdevest kan ik noemen: Wik Bornet (ZHD Stevedores), Pieter van Oord (Van Oord), Ard-Jan Kooren (Kotug) en Gerard Deen (Deen Shipping). Of ze behoorden tot een bedrijf dat in het verleden nog een familiebedrijf was, zoals Raymond Riemen (Broekman) en Jan Valkier (Anthony Veder). Een beetje meer familie dus graag!