Foam Academy Europe

‘Als iedereen vlucht, gaan wij er juist heen’ 

Stoere mannen en vrouwen zijn het, brandweerlieden. Levens redden is voor hen ‘a day at the office’. Behalve een flinke dosis moed en teamspirit hebben ze nog iets gemeen: ze houden wel van een vuurtje.

Tekst: Marjo Peppelaar

De ogen gaan dan ook glimmen als bij trainingscentrum RelyOn Nutec op de Maasvlakte de fakkel in een oefentank van 9 meter diameter gaat. De vlammen laaien metershoog op. De demonstratie is onderdeel van de vier dagen durende Foam Academy Europe, een training in industriële brandbestrijding door DNM Industrial Firefighting, RelyOn Nutec en Williams Fire & Hazard Control uit Texas. Williams is wereldwijd toonaangevend in industriële brandbestrijding. Jaarlijks organiseert het bedrijf het XTREME Event in Texas, waar brandweerlieden uit de hele wereld naartoe komen.

Voor Europese brandbestrijders is de jaarlijkse trip naar Texas een dure grap. DNM Industrial Firefighting, dat totaaloplossingen biedt voor industriële brandveiligheid – inclusief apparatuur, installatie en onderhoud – vatte daarom het idee op om het evenement naar Europa te halen. “Zelfde niveau, zelfde trainers, maar iets dichterbij”, zegt pr-vrouw Bianca Benard. Bij RelyOn Nutec op de Maasvlakte vonden ze daarvoor de ideale locatie én expertise. RelyOn Nutec is een trainingscentrum dat opleidingen biedt voor de offshore, maritieme en windindustrie, en voor industriële en publieke brandweren.

Grote omwenteling

Van 14 tot 17 april zijn zo’n 35 brandweerlieden uit acht landen naar RelyOn Nutec gekomen voor de training onder leiding van Eric Lavergne. Naast Nederland waren België, Zweden, Duitsland, Denemarken, Nigeria, de Verenigde Arabische Emiraten (Abu Dhabi) en Koeweit vertegenwoordigd. Deelnemers krijgen niet alleen een flinke dosis theorie voorgeschoteld, maar gaan ook aan de slag met praktische oefeningen in verschillende operationele scenario’s. De training richt zich op het begrijpen van branddynamiek, het toepassen van geavanceerde tactieken en het effectief inzetten van blusmethoden. Daarnaast leren deelnemers werken met innovatieve schuimsoorten en blustechnieken, waarmee ze beter voorbereid zijn op het bestrijden van grootschalige brandincidenten in complexe industriële omgevingen.

Eric Lavergne van Williams is met zijn team naar de Maasvlakte gekomen om samen met Olaf Niessink en zijn team van RelyOn Nutec de training te verzorgen, zoals hij dat al tientallen malen in Texas en op veel andere plekken in de wereld heeft gedaan. Hij is een levende legende in de wereld van brandbestrijding en vierde een paar maanden geleden zijn veertigjarig dienstverband bij Williams.

Onder de deelnemers zijn vertegenwoordigers van brandweerkorpsen uit de omgeving, brandweerlieden uit de olie- en gasindustrie en de petrochemie, maar ook mensen die op de hoogte willen blijven van de nieuwste ontwikkelingen. De wereld van de industriële brandbestrijding staat namelijk voor een grote omwenteling, omdat het traditionele PFAS-houdende schuim binnenkort verboden wordt. Er zijn alternatieven: veel duurzamer, maar ook heel anders om mee te werken.

Vlammen van 300 meter hoog

Grote tankbranden zijn in Nederland uitzonderlijk; in Amerika komen ze door de extremere weersomstandigheden vaker voor. De trainers van Williams hebben stuk voor stuk ervaring met grote incidenten. Peter Verhelst, productspecialist van DNM: “In Europa word je nogal eens getraind door instructeurs die zo’n groot incident zelf nooit aan den lijve ondervonden hebben. Eric Lavergne laat bij de training beelden zien van heel heftige branden waar hij zelf bij geweest is, zoals een brand in Cuba met vlammen van wel 300 meter hoog.”

Daniela Pfeiffer is een van de negentig brandweerlieden die fulltime rondlopen bij Shell Rheinland. “De kennis die ik hier opdoe, breng ik terug naar mijn team”, zegt ze. Ze vindt het belangrijk dat ze getraind wordt door mensen met ervaring. Zelf maakte ze op de site maar één grote tankbrand mee, in 2004. “Maar toen werd er nog gewerkt met de oude foams; de nieuwe soorten vergen weer nieuwe kennis.”

Dat bevestigt Eric Lavergne, een bonk van een man met een vet Texaans accent – precies het soort brandweerman dat je in een film zou casten. Het draait nu nog meer dan vroeger om techniek, zegt hij. “De nieuwe foams missen enkele van de eigenschappen van de oude AFFF-foams. Die vormden een laag, een film, over de vloeistof. Dat doen de nieuwe varianten niet. Dat betekent dat je voor negentig procent hetzelfde doet, maar die laatste tien procent is puur techniek. Ervaring is alles in ons vak. Ik leer net zo veel van de brandweerlieden hier als zij van mij.”

Vrienden voor het leven

De veiligheid in zijn vak is, onder meer dankzij nieuwe process safety standards, enorm toegenomen. Maar dat heeft ook een keerzijde, zegt Lavergne. “Er zijn steeds minder brandweerlieden die grote incidenten hebben meegemaakt. En als die stoppen, valt er ook een hoop ervaring weg.” Daarom zijn deze trainingen ook zo belangrijk, vindt hij. “Dit is een kleine wereld. Bij een training als deze worden vrienden voor het leven gemaakt. Zo kun je ook een beroep doen op elkaars kennis bij een incident.”

Daniela Pfeiffer is een brandweervrouw in hart en nieren. “De beste vriend van mijn moeder was brandweerman, dat leek me wel wat. Het bleek de beste beslissing van mijn leven.” Bij de legende Lavergne ging het iets anders. “Bij mij in de straat in Texas werkte iedereen bij Williams, maar ik was lasser. Toen Williams mensen nodig had, belden zij mij. Ik had er nooit van gedroomd om brandweerman te worden. Als ze niet gebeld hadden, was ik nog steeds aan het lassen.”

Brandweerlieden zijn een bijzonder soort mensen, zegt Lavergne. “We hebben allemaal dezelfde passie: branden bestrijden, levens redden. Als iedereen vlucht, gaan wij juist naar binnen.” Zelf maakte hij verschillende spectaculaire incidenten mee; de meeste indruk maakte de brand van een 83 meter grote opslagtank met benzine bij Orion Industries in 2001. De ogen van Lavergne gaan weer glimmen als hij eraan terugdenkt. “Alles verliep precies zoals we voorspeld en getraind hadden. Aan het eind van de dag keken we elkaar aan: ‘Ready. It was a normal day at the office’.” Flinke tankbranden kunnen soms wel dagen duren. Het is dan ook niet ongebruikelijk dat Lavergne en zijn team wereldwijd worden ingevlogen om bijstand te verlenen bij incidenten.

Flinke frituurpan

Aan die schaalgrootte denk je even terug als bij RelyOn Nutec een boil-over in een tank van 1 meter wordt gesimuleerd. Een ‘boil-over’ is een extreem gevaarlijk fenomeen waarbij een laag water onder brandende aardolie in een open tank begint te koken. “Water kan tot 1.700 keer uitzetten als stoom bij verhitting”, legt Peter Verhelst uit. “Logisch dat alle brandstof er dan uitklapt.” Bij trainingen wordt om veiligheidsredenen uiteraard zeer secuur naar dat kookpunt toegewerkt; daarom kan het lang duren. “In Amerika stonden we met z’n allen drie kwartier te wachten”, zegt Verhelst. Maar het effect is er niet minder spectaculair om: het vuur begint te knetteren, waarna uit dat kleine vat – in feite niet meer dan een flinke frituurpan – een ongelooflijke hitte vrijkomt. Je wil er niet aan denken wat er gebeurt bij een tank met een diameter van tientallen meters.

De eerste dagen van de Foam Academy stonden in het teken van instructie en demonstraties, maar op de laatste dag gaan de aanwezige brandweerlieden zelf een tankbrand blussen. Bas Disberg, een van de twee directeuren van DNM, blikt nu al bijzonder tevreden terug op deze eerste Europese editie. “We zijn kleinschalig begonnen, omdat we ook veel aandacht wilden geven aan de deelnemers. De top van de industrie is hier – vanuit de Benelux, Duitsland en het Midden-Oosten. Die moeten straks vertrekken met het gevoel dat ze hebben geleerd en meegemaakt waar ze voor kwamen. Ik weet nu al zeker dat dat gelukt is. De kennis en ervaring bij Williams zijn gewoon uniek. En dat hebben we met z’n allen vele jaren lang mogen absorberen als een spons. We gaan van de Foam Academy Europe zeker een jaarlijks terugkerend evenement maken.”