Met alle publiciteit rond de 36e Havenman van het Jaar, Erik de Neef van de Koninklijke Roeiers Vereeniging Eendracht (KRVE), werd ook weer eens duidelijk hoe bijzonder de organisatiestructuur van deze maritieme dienstverlener pur sang toch is. Het is een vereniging – nee Vereeniging , met drie ’e’ s – met leden en een clubhuis. Net zo plat georganiseerd als een voetbalclub of een tennisvereniging.
Door Jaap Luikenaar
De Neef heeft zijn bedrijf getransformeerd van een traditionele dienstverlener tot een innovatieve onderneming, konden we in het begeleidende persbericht lezen, en daags daarop ook in de krant. In het Financieele Dagblad werd hij ‘de baas van de roeiers’ genoemd. ‘Nou dat heeft hier wel een relletje veroorzaakt’, zegt hij later. ‘Mijn collega’s vinden dat ze geen baas hebben’. En zo is het, want de roeiers – stoere mannen(!) die de schepen vastleggen aan de kade – zijn stuk voor stuk zelfstandige ondernemers. Ze kopen zich in twaalf jaar in de KRVE in.
Een oerdegelijke vereniging als vooraanstaande speler in Wereldhaven Rotterdam. Te midden van de grandeur van al die nationale en internationale bv’s, nv’s, holdings, publiekprivate constructies en allerhande beursgenoteerde bedrijven. Global players wier doen en laten de beurskoers en de financiële markt bepaalt, en daarmee toch voor een groot deel ons welbevinden.
Hoe modern zijn al die grote namen in de haven eigenlijk qua organisatiestructuur, zo vraag ik me af. Wie leest over het nieuwe werken, over het nieuwe organiseren en over de nieuwe economie, ziet dat het traditionele bedrijf met zijn bureaucratie en zijn hiërarchie (top- en middelmanagement en de werkvloer) zijn langste tijd heeft gehad. Ten tijde van de economische crisis zijn in het bedrijfsleven veel ‘tussenlagen’ wegbezuinigd. En de kans dat die nu weer terugkomen is niet erg groot.
Door de komst van internet, de laptop en de mobiele telefoon is veel standaardwerk geautomatiseerd, waardoor ook het nut van de ooit zo efficiënte harkstructuur met afdelingen en managers (handig voor een betere span of control) in veel gevallen is verdwenen. Veel meer dan voorheen ligt de nadruk op slim werken in netwerken en op creativiteit, eigen inbreng, ondernemerschap en eigen verantwoordelijkheid van medewerkers. Sociale innovatie heet dat met een mooi woord: een minder bekende term dan technologische innovatie misschien, maar absoluut noodzakelijk om die technovernieuwing tot stand te brengen. Met meer maatschappelijke verantwoordelijkheid, andere verdienmodellen, meer samenwerking en flexibiliteit en meer menselijke maat. Met als doel een betere productie en betere prestaties. Het is top of the mind in veel bedrijven die ermee experimenteren. En er zijn tegelijk ook heel veel bedrijven die ermee worstelen. Toekomstkijkers onder de arbeidsmarktdeskundigen zijn ervan overtuigd dat deze vernieuwingstrend zich de komende decennia zal voortzetten.
Samenwerken in een tribe
Dergelijke innovatieve bedrijven en organisaties werken vaak met tijdelijke teams rond een opdracht of project. Met eigen medewerkers of (flex)werkers van buiten. Dit samenwerken wordt vaak wel co-creatie genoemd. Sociale media zijn een voor de hand liggend middel om kennis en kunde op deze manier binnen de organisatie te halen. Zelf maakte ik niet lang geleden kennis met Part-Up. Het is een bijna twee jaar ‘oud’ platform dat helpt bij het samenstellen van tijdelijke teams rond het realiseren van een project, een doel of – meer idyllisch – het verwezenlijken van een droom. Part-Up is allerminst een traditionele organisatie: alles draait hier om flexibiliteit. Wie zich aansluit op het Part-Up-systeem vormt online een ‘tribe’ waarbinnen wordt gewerkt. Hier kunnen geïnteresseerden binnen de organisatie maar indien gewenst ook buitenstaanders, zich aanmelden en online samenwerken in activiteiten of projecten van hun keuze – part-ups genaamd. Niet om reclame te maken, maar voor wie eens wil zien hoe dat nieuwe werken in de 21e eeuw nu in de praktijk werkt: zie www.partup.com of www.werkeninnetwerken.nl. Die eeuw is nog lang niet voorbij. En als vereniging weet Erik de Neef met zijn KRVE-roeiers het hoofd prima boven water te houden. Niettemin is het belangrijk om niet alles binnen de intimiteit van het clubgebouw te houden. Gooi de deur van tijd tot tijd maar open en kijk (en werk) ook eens buiten de grenzen van de organisatie. Met een havenman als voorzitter lukt dat zeker.
