“Mag ik vingers zien… wie heeft er een personeelsprobleem?” Op de vraag van de Rotterdamse havenwethouder Adriaan Visser steken talrijke ondernemers in het Luxor hun hand op. Het gebeurt vlak voor kerst, tijdens de jaarlijkse Dag van de Haven. Dus in de tijd van de goede voornemens.
Door Jaap Luikenaar
De havendag is een ons-kent-ons-gebeuren. Voor havenondernemers en andere havenwerkers die erbij willen horen. En onder elkaar het jaar feestelijk afsluiten. Lee Towers zingt ‘My port of Rotterdam’ en de zaal neuriet of zingt zachtjes mee. De Havenvereniging organiseert dit evenement en het havenbedrijf faciliteert.
Ja, het grijs-gehalte is er hoog. Op de eerste rijen zitten dit keer de havengidsen van het Educatief Informatie Centrum. Het EIC is de excursiefabriek van de haven voor scholieren en studenten. 25 jaar geleden in eerste instantie opgericht om educatieve bezoekaanvragen van aardrijkskunde- en economieleraren in goede banen te leiden. Maar op de achtergrond speelde bij de initiatiefnemers ook toen al de vraag naar nieuw, jong afgestudeerd personeel een rol. Die founding fathers zijn het Havenbedrijf Rotterdam, Deltalinqs en ook het Scheepvaart en Transport College – STC.
De havengidsen zijn enthousiaste vrijwilligers die hun havenervaringen na pensionering graag op jonge mensen willen overbrengen. Een aantal gidsen uit de chemie zit er al vanaf de oprichting bij. Ze gingen in de jaren negentig al op hun vijftigste (!!) met pensioen. De oudste gids wordt tachtig. Een paar keer per maand springen ze op de bus en vertellen scholieren uit heel Nederland onderweg alles over de haven. In de praktijk blijken die havenlessen hoog gewaardeerd te worden. En dat is niet alleen omdat een dagje met de bus op havenexcursie natuurlijk altijd beter is dan een dag in de schoolbanken.
Ruwweg gaat het 20.000 scholieren en studenten per jaar. Een snelle rekensom leert dat in die 25 jaar zo’n half miljoen jongeren op deze manier hebben kennis gemaakt met het haven- en industriecomplex. Ze rijden langs kades en over containerterminals van ECT of tussen de wirwar van buizen en pijpen op de raffinaderijen van Shell, ExxonMobil of BP. Ze verbazen zich tussen de metershoge stellages in de distributiecentra van Neele-Vat en maken er kennis met de wonderen van de logistiek. Ze mogen bibberen in de koelcellen van Eurofrigo en kijken hun ogen uit op de werf van Damen Verolme. Ook de havenexpositie, het laboratorium en de werkplaats van het EIC op de Landtong Rozenburg vormt onderdeel van de dagtrip.
Een beeld geven van de veelzijdigheid van de haven – en van de grote verscheidenheid aan banen in de haven – zijn belangrijk doelen van de excursies. Het zou te simpel zijn om te verwachten dat die kennismaking ook automatisch leidt tot een hoge instroom op vrijkomende functies. Zo simpel werkt dat helaas nu eenmaal niet. Ja, misschien voor een enkeling.
Zorgen over de instroom
Terug naar de Havendag waar, na havenwethouder Visser ook haventopman Allard Castelein zijn zorgen uit over de instroom van jonge mannen en vrouwen. Specifieke aandacht was er voor hipsters, jonge mannen met een baardje en een opgeschoren kapsel, met of zonder knotje. Juist jongeren uit die subcultuur blijken de haven niet te kennen. Terwijl zij, door tegen de stroom in te gaan, de haven mogelijk verder kunnen brengen. Dit soort creatives, vernieuwers, nerds en durf-als zijn nodig. Vooral ook omdat, zo zei Castelein, het succes van een haven niet langer meer wordt bepaald door de infrastructuur, maar veel meer door de mate van digitalisering. Door jong en hip havenpersoneel. Een waarschuwend woordje richting de ceo en de wethouder is hier wel op zijn plaats. Want waren hipsters in de jaren negentig (dus rond de oprichting van het EIC) nog echt individualistisch, tegendraads en weg van de massa, tegenwoordig zijn die baardjes en knotjes al aardig gemeengoed – mainstream – geworden.
Juist vernieuwing in de haven is dringend nodig. Nieuw denken en nieuw doen. Dat concludeert de ook de lezenswaardige, recente studie van de Erasmus universiteit in het rapport ‘Het Rotterdam Effect, de impact van de mainport op de Nederlandse economie’. Eind van het jaar, op tweede donderdag van december, zijn de eerste rijen van het Luxor daarom wederom gereserveerd. Nu voor honderd jonge hippe mensen ‘van buiten’ die door de dan jubilerende, tachtig jaar oude Havenvereniging Rotterdam én de vijf jaar jonge Jong Havenvereniging zijn uitgenodigd.
