In het decembernummer van een periodiek verschijnend blad kan ik natuurlijk niet achterblijven in het proberen te duiden van het jaar en het vooruitkijken op 2016. Hoewel deze column geschreven is op de dag dat ABN Amro terug naar de beurs ging en er nog van alles kan gebeuren in het jaar 2015 is er ook dit jaar weer één begrip waar alles weer mee te verklaren valt. We hebben het dan over geopolitiek.
Door Onno de Jong
Aan het begin van het jaar was Iran bijvoorbeeld nog een grote vijand van het vrije westen. Nu Iran een belangrijke bondgenoot is geworden in het bestrijden van IS duikelen de buitenlandse handelsmissies over elkaar heen om zaken te doen in Iran. Logisch ook, het land produceert olie maar moet door de jarenlange sancties diesel importeren. Opvallend genoeg straalde het landenpaviljoen van Iran op Europort vorige maand nog niet echt uit dat het land ‘open for business’ was.
Maar vermoedelijk gaan we nog veel meer van dergelijke geopolitieke ontwikkelingen zien. De vraag wat ‘Parijs’ voor de Rotterdamse haven gaat betekenen is dan ook zeer legitiem. Meer veiligheidsmaatregelen, denk aan meer grenscontroles, hebben een impact op de efficiency van transportketens. Kijkend naar de voornaamste handelspartners van Nederland is de impact van strengere controles wel relatief beperkt. Simplistisch gezegd: zo lang de grenzen met Nordrhein-Westfalen open blijven komt het met een groot deel van de afvoer van de Rotterdamse haven wel goed.
Punt van aandacht is wel dat er in de wereldwijde scheepvaart geen droog brood meer te verdienen valt en dat de toekomst er volgens ingewijden in de sector beroerd uitziet. In een recent rapport van Danmarks Skibskredit A/S, beter bekend als Danish Ship Finance, wordt voor de periode tot 2030 een negatieve toekomst voorspeld voor de scheepvaart in zo’n beetje alle sectoren. Technologische disruptie en een definitief afscheid van de één-op-één-relatie tussen economische groei en groei in handelsstromen zorgen er volgens de voornoemde organisatie voor dat de sector het roer radicaal om moet gooien.
De stad Rotterdam en het Havenbedrijf Rotterdam hebben het jaar 2015 trouwens wel aangegrepen om beter op disruptie in te spelen. De stad heeft samen met de Metropoolregio Den Haag de Amerikaanse goeroe Jeremy Rifkin binnengehaald om voorbereid te zijn op de mogelijke impact van zijn denken. Rotterdam is nu nog een stad en haven die drijft op een kurk van olie. Na de zogeheten Derde Industriële Revolutie is het afgelopen met de op fossiele energie gebaseerde industrie. Het Havenbedrijf heeft samen met partners uit de haven en de stad nu echt werk gemaakt van het start-upklimaat voor de havenbaronnen van morgen. Met PortXL als ‘havenincubator’ heeft Rotterdam een primeur te pakken. Een prettige noot om mee te eindigen: ook in de minder spannende tweede industriële revolutie ging het met de aankondiging van een investering van 1 miljard euro in een raffinaderij toch wel heel aardig. Maar goed, wie weet wordt 2016 dan echt het jaar van transitie. Een ‘kanteljaar’ zoals mijn voorganger zou zeggen.
