Beleef de haven! Zo luidt al jaren de slogan waarmee de haven en industrie buitenstaanders triggert om eens een kijkje te komen nemen. Goed voor het imago, goed voor het draagvlak en mogelijk ook dat het de bodem legt voor een toekomstige baan.
Door Jaap Luikenaar
‘Beleven’ doe je niet vanaf de Erasmusbrug bij de aankomst van een cruiseschip – hoe bezienswaardig dat op zich ook is. Om een echte fan te worden moet je de haven voelen, ruiken, proeven, horen en zien. Met al je zintuigen. Er middenin staan. 24/7. Wie er werkt of ooit heeft gewerkt zal dat beamen.
Helaas is Mainport Rotterdam voor buitenstaanders zonder pasje een haast onneembare  en daarmee onbekende vesting. Met hekken, slagbomen, camera’s, hoge kademuren, prikkeldraad, grommende waakhonden en nors kijkende beveiligers.
Een tipje van de sluier krijg je opgelicht tijdens een excursie op de Wereldhavendagen, een dagtour via VVV/Industrieel Toerisme of – exclusief voor scholieren en studenten – een educatieve dagtrip met het informatiecentrum EIC-Mainport Rotterdam.
Zelf in het bezit van een havenpas, heb ik er veel van geproefd tijdens mijn havenjaren in dienst van het Havenbedrijf Rotterdam. Indrukwekkend was het om op de brug van het baggerschip Hein (voor kenners een sleephopperzuiger) tussen de pieren van Hoek van Holland de haven binnen te lopen. Of om in een droogdok van Damen onder de kiel van een reusachtig schip door te lopen. Een andere highlight was die eerste keer ’s avonds op het Havencoördinatiecentrum (HCC). Wachtchefs in uniform hielden er het scheepvaartverkeer via reusachtige schermen nauwkeurig in de gaten. Voortdurend in contact met inkomende en uitgaande schepen.
Onvergetelijk was het bijwonen van een brandweeroefening waar het complete trainingscentrum van Falck/Risc op de Maasvlakte in lichterlaaie leek te staan. Even later dobberde ik in noodweer in een reddingspak in het bassin van het oefencentrum. Hoge golven en zwaailichten. In het pikkedonker probeerde ik in een reddingsvlot te klimmen.  Een ware uitputtingsslag. Allemaal simulatie natuurlijk, maar de werkelijkheid  en het risico van werken in de offshore kwam akelig dichtbij.
Bij weer een andere afspraak keek mijn ogen uit in de distributiecentra van VAT of van Geodis/Vitesse waar complete interieurs van sportscholen op pallets in meters hoge stellingen lagen opgeslagen. In een gangpad verderop lagen hair-extensions van Balmain, bestemd voor jonge meiden, ergens in Europa. De automatisering bij het order picken is verbazingwekkend: dankzij barcodes weten volautomatische trucks hun bestelling in de hoge smalle gangen precies feilloos te vinden.
Elders in de haven liep ik eens bij min 20 te klappertanden door de koelcellen van Eurofrigo. Of keek ik omhoog tegen ‘bomen’ van giga-rollen krantenpapier. ‘Hier ligt de krant van overmorgen’, zei een medewerker van Interforest/SCA Logistics.
Haven is ook industrie, procesindustrie met procesoperators en onderhoudsmonteurs die de chemiefabriek of raffinaderij dag en nacht draaiende houden. Ooit vertelde een van hen mij uitgebreid over storingen en bijna-storingen. Ondertussen keek hij nauwlettend naar een batterij monitoren voor zich, terwijl naast zijn toetsenbord een bord kipkluifjes stond koud te worden.
Een veelzijdiger baan dan een havenbaan heb ik me nooit kunnen voorstellen. Het opvijzelen van een enorme olietank; meezingen met havenambassadeur Lee Towers; in een simulator de haven van Hongkong binnenlopen; de lucht van sinaasappelen en ananassen in de fruitopslag aan de Merwehaven, of meevaren aan boord van een ‘spuitende’ patrouilleboot… En dat allemaal terwijl ik zelf eigenlijk een bureaufunctie had in het statige World Port Center van het Havenbedrijf.
Met deze en nog veel meer ervaringen op zak zei ik onlangs meteen ‘ja’ toen ik gevraagd werd om mee te helpen bij het samenstellen van een boek met 160 luchtfoto’s van het haven- en industriegebied. ‘Haven van Rotterdam vanuit de Lucht’, zo heet het. En dat is geen woord teveel. Het boek is uitgegeven door Sky Pictures en verschijnt deze maand. Ruim op tijd voor sinterklaas en Kerstmis…
Want het haven- en industriegebied is ook vanuit de lucht een hele belevenis. Wie er overheen is gevlogen zal het beamen. Zelf deed ik het eens vanuit een helikopter. De rondvlucht was onderdeel van een kennismakingsbezoek voor europarlementariërs met infrastructuur en transport in hun portefeuille. Het was krap, maar dat had wel wat. We zaten zowat bij elkaar op schoot. En ik voel sinds die dag letterlijk de diepere betekenis van het begrip ‘draagvlak’.  Superenthousiast over wat ze beleefd en ervaren hadden, vertrokken de politici aan het eind van de dag weer naar Brussel.
